Reporter: Albert Hendriks - Friesland Holland Nieuwsdienst - www.frieslandhollandnieuws.nl

1572 Dordrecht: het begin van koninkrijk Nederland

Prins Willem van Oranje kreeg leiding opstand

DORDRECHT (NL) – In 1572, van 19 tot en met 23 juli, werd in ’t Hof de Eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht gehouden. Deze geheime bijeenkomst van twaalf Hollandse steden kan als het begin van het moderne onafhankelijke Nederland worden beschouwd.
Willem van Oranje, de stamvader van de Nederlandse koninklijke familie, werd als stadhouder benoemd.

“Tijdens de Eerste Vrije Statenvergadering werd besloten “een gemeyn verbondt ende accord” te zoeken met de andere gewesten waarvan de prins Van Oranje het hoofd zou zijn. De vertegenwoordigers van de steden stelden hem 650.000 gulden ter beschikking om huursoldaten te betalen. Ze spraken af hoe ze aan dat geld moesten komen, erkenden ze de vrijheid van godsdienst en regelden ze de verhouding met Lumey. Deze beruchte geuzenaanvoerder had feitelijk meer macht dan Willem van Oranje omdat hij beschikte over troepen en wapens. Ze legden met deze revolutionaire daad de basis voor een vrij en onafhankelijk Nederland,” schrijft de redactie van de website van het Dordtse erfgoedcentrum DiEP. DiEP is tevens het archief voor een aantal regiogemeenten rondom Dordrecht.

‘t Hof tijdens de jaarljkse keramiekmarkt (zondag 4 Oktober 2009). De te bezichtigen Statenzaal is de politieke bakermat van Nederland, want daar werd de eerste Vrije Statenvergadering gehouden en Prins Willem van Oranje tot stadhouder benoemd.

Begin 1575 verplaatsten de Staten hun vergaderingen opnieuw naar Dordrecht om dichter bij Breda te zijn, waar vredesonderhandelingen gaande waren. Hier werd op 4 juni het “Verbonde tussen de Steden van Hollant en Zeelandt, onder den Gouvernemente en gehoorsaemheydt van den Prince van Oranje” ondertekend.
De historici van DiEP: “Deze Unie van Dordrecht wordt wel gezien als de grondslag van de Verenigde Nederlanden. De veel bekendere Unie van Utrecht, gesloten op 23 januari 1579, betrof een uitbreiding met de gewesten Gelderland, Utrecht en Groningen.

Oudste stad. Dordrecht is bijna duizend jaar geleden ontstaan aan het veenriviertje de Thuredrith en kreeg in 1220 als eerste stad in Holland stadsrechten. In de 15-de en 16-de eeuw was het aan brede, goed bevaarbare rivieren gelegen Dordrecht een toonaangevende handelsplaats.

Protestantisme
In 1572 koos Dordrecht ook voor het protestantisme. De kloosters moesten hun deuren sluiten. De Grote Kerk en Augustijnenkerk, de kloosterkerk bij Het Hof waar in 1572 de opstandige Willem van Oranje vergaderde, waren voortaan protestants. De Katholieken weken uit naar schuilkerken. Pas in de 19-de eeuw mochten ze weer openlijk hun geloof belijden. Franse Hugenoten hadden de Waalse kerk als Godshuis, nu een winkel. Duitse immigranten stichtten een Lutherse kerk in de oude Trinitatiskapel. Alle genoemde kerken komt men tegen tijdens het Rondje Dordt.

Groothoofd. De historische binnenstad ligt verscholen tussen machtige rivieren. Het mooiste begin van een ontdekkingstocht is het Groothoofd, waar de Oude Maas, Noord en Merwede samenvloeien.

Historie Dordrecht en Willem van Oranje:
http://cms.dordrecht.nl/dordt?waxtrapp=husboDsHaKnPvBaBX

Rondjes Dordt:
http://cms.dordrecht.nl/dordt?waxtrapp=qvqboDsHaKnPvBJoEhDIhB

Grote Kerk.
Dordrecht heeft in Holland een belangrijke rol gespeeld op het gebied van handel, politiek en religie.

Monumenten. In de ruim 1000 monumenten die Dordrecht telt, is het rijke verleden goed terug te vinden, vooral in het historisch havengebied.

Standbeeld Johan en Cornelis de Witt.
Vanaf 1653 was Johan de Witt (Dordrecht, 24 september 1625 – Den Haag, 20 augustus 1672) raadpensionaris van Holland, aangezien Dordrecht als oudste stad in het graafschap Holland de meeste rechten had om een kandidaat te leveren. Deze benoeming kon echter alleen geschieden met de nadrukkelijke instemming van Amsterdam, dat toen onder leiding stond van burgemeester Cornelis de Graeff, de meest succesvolle Amsterdamse burgemeester uit de Gouden Eeuw, van wie De Witt een aangetrouwde neef was. De voorbeeldige samenwerking tussen de twee politici was een belangrijke factor in het succes van De Witts politiek en de herleving van de economie na de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog. De Witt erkende volledig de macht van zijn oom, en deed zijn best om aan de Amsterdamse wensen tegemoet te komen. Dat sloot overigens geschillen tussen de twee niet uit, waarbij De Witt kon accepteren dat De Graeff en Amsterdam bijvoorbeeld eigenmachtig admiraal Michiel de Ruyter op de Engelsen afstuurden. Ondanks deze verschillen in aanpak met De Witt bleef de verstandhouding tussen hem en De Graeff uitstekend.

Cornelis de Witt (Dordrecht, 15 juni 1623 – Den Haag, 20 augustus 1672) was pensionaris van Dordrecht en broer van Johan de Witt. De twee broers, zoons van Jacob de Witt en beiden neef van Andries de Witt, studeerden samen. Cornelis trouwde in 1653 met Maria van Berckel. Hij stamde uit het beroemde patriciergeslacht De Witt.
Cornelis was van 1652 tot 1654 lid van de admiraliteit van Rotterdam, en was voorts ruwaard van Putten en baljuw van de Beijerlanden. Zijn broer, die als raadpensionaris een machtig man was, bezorgde Cornelis diverse functies. In 1667 had Cornelis het toezicht op de Tocht naar Chatham tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog.
Samen gingen ze uiteindelijk ten onder. Hun pro-Franse politiek mislukte toen Lodewijk XIV de Republiek aanviel tijdens de Hollandse Oorlog.

Wim J. Slager, hier 4 oktober 2009 gefotografeerd in het stadhuis van Dordrecht, weet als amateur-historicus en lid van de Vereniging Oud Dordrecht alles van het rijke verleden van Dordrecht.